Ίσως η μοναδική ταινία μέχρι στιγμής κατα την οποία παρακολουθούμε την αποστολή καταδίωξης (παγίδα) από την πλευρά του καταζητούμενου, ο οποίος θα παραβρεθεί σε μια συναυλία με την κόρη του, όπως της είχε υποσχεθεί, με προϋπόθεση να φέρει καλούς βαθμούς στο σχολείο.
Συνήθως σε ανάλογες ταινίες, καλούμαστε να βιώσουμε την αγωνία και το άγχος του ψυχικά τραυματισμένου ταλαιπωρημένου και καταξιωμένου detective ο οποίος/α έχει αναλάβει την υπόθεση και προσπαθεί να αποδείξει την αξία του/της στο σώμα. Στην ταινία του M. Night Shyamalan όμως, καλούμαστε να βιώσουμε το άγχος και τον τρόμο στα μάτια του Serial Killer, τα οποία κορυφώνονται καθώς το FBI πλησιάζει προς την αναγνώριση του αλλά και λόγω της αγωνίας του να κρατήσει την κόρη του ασφαλή αλλά κυρίως… ανυποψίαστη.
Ουσιαστικά, για πρώτη φορά βλέπουμε την ανθρώπινη πλευρά του δολοφόνου, ο οποίος – αν εξαιρέσουμε της δολοφονικές του τάσεις και τα βασανιστήρια σε ανθρώπους- δεν παύει να είναι ένας «καλός μπαμπάς», με αξίες (σχολείο- βαθμοί) και πολλή αγάπη για τα παιδιά του! Πιστεύω ότι μέχρι τα μέσα της ταινίας, θεωρούμε οτι ο μπαμπάς είναι κάποιου είδους detective που ερευνά την υπόθεση – undercover – ή πως ο δολοφόνος ψάχνει να τον σκοτώσει, εξού και η μανία καταδίωξης του στη συναυλία.
Όμως, ο σκηνοθέτης παίζει με τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις μας, και στρέφει την προσοχή μας αλλού, με τον δολοφόνο να βρίσκεται διαρκώς κάτω από τη μύτη μας……
Όπως και τα μέλη της οικογένειας του, έτσι κι εμείς καλούμαστε να παίξουμε το παιχνίδι του… Εντελώς ανυποψίαστοι και σοκαρισμένοι, στο τέλος ανακαλύπτουμε την αλήθεια… Την ίδια απόγνωση, αγωνία και τρόμο που βιώνουν τα μέλη της οικογένειας του, όταν έρχονται αντιμέτωποι με τον πραγματικό του εαυτό, βιώνουμε κι εμείς… σαν να είμασταν εκεί! Έτσι ο Shyamalan μας τοποθετεί μέσα στην ταινία του και μας καλεί να πρωταγωνιστήσουμε σε αυτήν, σαν να είμαστε στο ίδιο σπίτι με τον δολοφόνο. Κι αυτό χωρίς να καταλάβουμε τίποτα!!
Ακόμα, καθώς στις περισσότερες (για να μην πω σε όλες) serial killer ταινίες, ο κατα συρροή δολοφόνος παρουσιάζεται ως ένας αποκρουστικός άντρας με πληγές και δυσμορφίες στο πρόσωπο (π.χ. James Bond, Batman), το The Trap (2024) αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα, με τον Shyamalan να πηγαίνει κόντρα στα στερεότυπα που το Hollywood εμπεριέχει στις ταινίες δράσης/τρόμου και πολλών άλλων genre. Συνεπώς, ο Shyamalan αντιστρέφει (ίσως και για πρώτη φορά) τους ρόλους, δίνοντας το προφίλ του δολοφόνου σε έναν, αρκετά εμφανίσιμο, ψηλό, γυμνασμένο, γοητευτικό πατέρα, ενός γλυκύτατου κοριτσιού, του οποίου θα περίμενε κανείς να αποτελεί προέκταση. Well… guess what!
Ο «γοητευτικός» αυτός μπαμπάς, με το μεγάλο σπίτι, το ακριβό αμάξι και φυσικά το καινούριο I-Phone με τριπλή κάμερα (αν δε κάνω λάθος), έχει κρυμμένο έναν 22χρονο φοιτητή σε ένα υπόγειο τον οποίο παρακολουθεί από το κινητό του, καθόλη τη διάρκεια της συναυλίας, όντας χαλαρός, σαν να παρακολουθεί τη γάτα του να τρώει…
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της φράσης «Τα φαινόμενα απατούν» αποτελεί η καινούρια ταινία του Shyamalan, ο οποίος πειραματίζεται με τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που ως θύματα του Hollywood έχουμε υιοθετήσει, αντιστρέφοντας τις και προσφέροντας μας μια ανατρεπτική πλοκή που θα μας ακολουθήσει μέχρι το τέλος της ταινίας.
Ενώ έχουμε όλα τα στοιχεία που υποδεικνύουν πως ο πρωταγωνιστής είναι ο κατα συρροή δολοφόνος – με τον σκηνοθέτη να έχει εξαντλήσει κάθε πιθανή ένδειξη που να υποδηλώνει το αντίθετο – φτάνουμε στο τέλος της ταινίας και ακόμα αδυνατούμε να πιστέψουμε πως ο «γλυκούλης», «στοργικός» μπαμπάς είναι ο δολοφόνος. Δεν ήταν λίγες οι φορές που η ταινία ουσιαστικά μας είπε κατάμουτρα πως αυτός είναι ο δολοφόνος, ενώ αν την ξαναδεί κανείς, είμαι σίγουρος πως θα το διαπιστώσει πολύ νωρίτερα καθώς είναι κάτι που φαινόταν απ´ την αρχή…
Απλά δεν πήγαινε ο νους μας… Κι αυτό γιατί ο δολοφόνος δεν ήταν το φρικιό που κανείς θα περίμενε, άλλα αντιθέτως, ένας αρκετά εμφανίσιμος μπαμπάς, με τρόπους (well…). OUPS, Shyamalan, YOU DID IT AGAIN!
Επιπλέον, κάτι που με αποπροσανατόλισε από το να δω όλα τα σημάδια, ή τα «RED FLAGS» αν θέλετε, που αποδείκνυαν την ενοχή του, ήταν το γεγονός ότι ο ΙΔΙΟΣ ο δολοφόνος είναι ο πρωταγωνιστής της ταινίας. Για πρώτη φορά πιθανόν, ο σκηνοθέτης παρουσιάζει μια καταδίωξη, αλλά από την πλευρά του δολοφόνου. Συνεπώς, αυτό από μόνο του ως τεχνική, έρχεται ενάντια σε ότι έχουμε συνηθίσει, καθώς σε τέτοιου είδους ταινίες – James Bond, Jason Bourne, Taken, Transporter – και πολλές άλλες, ο πρωταγωνιστής είναι αυτός που κυνηγάει τον δολοφόνο, ο οποίος μετά από μια έντονη αποστολή καταδίωξης, καταφέρνει να τον πιάσει και τέλος καλό, όλα καλά…
Συνεπώς, μπορεί να έχουμε όλα τα στοιχεία που ξεδιπλώνουν το προφίλ του δολοφόνου αλλά ακόμα και τότε πολλοί θα σκεφτούν: «Ναι… αλλά ο δολοφόνος…ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ;).
Και στο τέλος της ταινίας, φυσικά δημιουργούνται ερωτήματα τα οποία για πρώτη φορά ο Shyamalan θέτει, προβληματίζοντας το κοινό:
Μπορεί ένας δολοφόνος να είναι όμορφος;
Μπορεί ένας δολοφόνος να έχει I-Phone;
Μπορεί, Μπορεί, Μπορεί….
Κι όμως… μπορεί!
Και αυτό είναι το πιο σοκαριστικό στοιχείο της ταινίας!
Ότι δηλαδή ο δολοφόνος βρισκόταν κάτω από τη μύτη μας εξαρχής. Το πιο τρομακτικό δε, είναι πως καθόλη τη διάρκεια της ταινίας τον ζήσαμε, τον συμπονήσαμε και το χειρότερο… ΤΟΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΗΚΑΜΕ!
Τον αφήσαμε να μας καθοδηγήσει, παίξαμε το παιχνίδι του.
Το πιο τρομακτικό τεκμήριο λοιπόν, δεν συμπεριλήφθηκε στην ταινία, δεν μας το έδειξε… μας άφησε να το δημιουργήσουμε μόνοι μας κι αυτό είναι το γεγονός ότι εμπιστευτήκαμε έναν δολοφόνο… Έτσι, ο Shyamalan μας φέρνει αντιμέτωπους με τους εαυτούς μας και τους μεγαλύτερούς μας φόβους, παίζοντας ύπουλα και ξεγελώντας την κρίση μας!
Η χρυσή τομή μεταξύ της συγκεκριμένης ταινίας και των περισσότερων “villain” ταινιών, είναι η προσωπική ιστορία του δολοφόνου, του «κακού», ο οποίος/α έχει υποστεί συναισθηματική βλάβη και έχει μεγαλώσει σε κάκιστες συνθήκες, για το οποίο υπεύθυνοι είναι οι γονείς και η έλλειψη αγάπης στην πρώιμη ηλικία του – κυρίως από τη μητέρα τους.
Η εξιστόρηση της τραυματικής παιδικής ηλικίας του δολοφόνου συνήθως φέρει συναισθήματα συμπάθειας και λύπης απέναντι στο πρόσωπο του, ωθώντας μας να του δώσουμε «ελαφρυντικά» για τις πράξεις του ως κοινό.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο δολοφόνος έχει υποστεί σκληρές τιμωρίες από τη μάνα του ως παιδί σε μορφή βασανιστηρίου καθώς κουβαλάει πολύ θυμό μέσα του. Αυτομάτως, η συνθήκες ανατροφής του και η αδικία που υπέστη ως παιδί μας κάνουν να μη το μισούμε τόσο… Χαρακτηριστικό παράδειγμα ταινίας όπου «συμπαθούμε» τον δολοφόνο πιστεύω πως αποτελεί η ταινία Joker (2019)!
cognoscente.magazine (2024)